Hoe zorg je als werkgever voor een veilige omgeving?
Als werkgever heb je een verantwoordelijkheid in het voorkomen van seksueel grensoverschrijdend gedrag. Ook speel je als leidinggevende een belangrijke rol bij het voeren van een veilig teamgesprek. Daarvoor zijn handige tools beschikbaar. Bekijk hier hoe jij aan de slag kunt.
Impact van seksueel grensoverschrijdend gedrag op de werkvloer
In een veilige werkomgeving zijn alle werknemers gelijkwaardig en worden wensen en grenzen gerespecteerd. Dit zorgt voor meer werkplezier en betere resultaten. Als seksueel grensoverschrijdend gedrag op de werkvloer plaatsvindt, heeft het effect op de hele organisatie. Er kan een negatieve en wantrouwige sfeer ontstaan. En dat leidt dan weer tot uitval en ziekte. Daarom is het belangrijk om seksueel grensoverschrijdend gedrag op de werkvloer te voorkomen.
Wettelijke plichten als werkgever
Als werkgever ben je volgens de Arbowet verplicht om een aantal dingen te doen om seksueel grensoverschrijdend gedrag op de werkvloer te voorkomen. Je moet de risico’s van seksueel grensoverschrijdend gedrag in kaart brengen en een plan van aanpak maken. En ervoor zorgen dat werknemers de risico’s en de maatregelen kennen en dat iedereen zich aan de regels houdt.
Als werkgever moet je rekening houden met drie belangrijke dingen om het gesprek veilig te voeren.
Wanneer vinden de gesprekken plaats? Wie leidt de gesprekken? En in welke samenstelling gaan we met elkaar in gesprek? Deze rollen en verantwoordelijkheden moeten duidelijk zijn voor de gesprekken plaatsvinden. Communiceer de rollen en verantwoordelijkheden ook naar de rest van de organisatie. Het kan bijvoorbeeld zijn dat je er als leidinggevende zelf niet bij bent.
Het belangrijkste doel van het teamgesprek is het bespreekbaar maken van seksueel grensoverschrijdend gedrag en omgangsvormen op jullie werkvloer. Zo kunnen er afspraken worden gemaakt over wat wel en niet oké is op jullie werkvloer.
Het kan zijn dat niet iedereen zich gehoord voelt tijdens een teamgesprek. Zorg er daarom voor dat er nazorg beschikbaar is. Laat de deelnemers van het gesprek weten dat ze altijd terecht kunnen bij de vertrouwenspersoon.
Webinar met tips en handvatten voor het gesprek
Makkelijker gezegd dan gedaan, beginnen over Seksueel Grensoverschrijdend gedrag in jouw organisatie of team. Hoe zorg je voor een veilige omgeving om erover te beginnen? Hoe doe je dat als je je er zelf ongemakkelijk bij voelt? Wat doe je als medewerkers moeite hebben om erover te praten? Dit zijn vragen en twijfels die veel werkgevers en leidinggevenden misschien weerhouden om het gesprek te starten.
Het webinar van 5 november 2024 geeft je handvatten en tips van Regeringscommissaris Mariëtte Hamer, een gespreksdeskundige en ervaringen uit de praktijk van het conservatorium Amsterdam en de NS. Kijk hieronder het webinar terug, het kan je helpen wel die stap te zetten.
In de chat van het webinar van 5 november 2024 zijn vragen gesteld die we hier beantwoorden
Zzp’ers die voor een organisatie werken, kunnen naar een vertrouwenspersoon in dienst van die organisatie. Zzp’ers die onder gezag werken hebben dezelfde arborechten als werknemers in dienst. Onder gezag werken betekent dat je je werk niet helemaal zelf in kan richten, maar instructies hebt gekregen bij je opdracht. Zzp’ers die niet onder gezag werken en dus zelfstandig hun werk inrichten, zijn ook zelf verantwoordelijk voor goede arbeidsomstandigheden en hoe ze omgaan met risico’s.
ZZP-ers die voor een organisatie werken, zijn ook onderdeel van die werkvloer. Omdat je in het gesprek over SGOG met elkaar in je team of afdeling afspraken maakt over hoe jullie met elkaar omgaan op de werkvloer, is het fijn als alle collega’s, ook zzp’ers deelnemen aan het gesprek. Je kunt medewerkers niet verplichten om deel te nemen. Dat geldt zowel voor zzp’ers als vaste werknemers. Het kan overigens een signaal zijn dat iemand niet wil deelnemen. Neem een dergelijk signaal altijd serieus, zonder oordeel. Iemand kan zich bijvoorbeeld niet veilig voelen om over SGOG met collega’s te praten.
Vertrouwenspersonen hebben een geheimhoudingsplicht en moeten vertrouwelijk omgaan met de informatie die ze krijgen. Ook onderneemt een vertrouwenspersoon geen actie als dit niet op verzoek van de melder is. Een vertrouwenspersoon moet onafhankelijk zijn om zijn/haar werk goed te kunnen uitvoeren.
Een vertrouwenspersoon kan intern en extern zijn. Een interne vertrouwenspersoon is een medewerker van je eigen organisatie die opgeleid wordt tot vertrouwenspersoon. Voordeel: deze persoon kent de organisatie en het is laagdrempeliger om deze persoon te benaderen. Maar het kan ook een drempel zijn omdat de persoon zelf onderdeel is van de organisatie en misschien niet als onafhankelijk wordt gezien. Daarom moet ook een interne vertrouwenspersoon opgeleid zijn en aan onafhankelijkheids- en kwaliteitseisen voldoen.
Een externe vertrouwenspersoon is iemand van buiten de organisatie die wordt aangesteld, bijvoorbeeld via een brancheorganisatie of een arbodienstverlener. Het is een voordeel dat die geen arbeidsrelatie heeft met de organisatie. Dat kan werknemers het gevoel geven dat een externe vertrouwenspersoon objectiever kan signaleren en adviseren. Een nadeel is dat de afstand tot de medewerkers groter kan zijn. Een bedrijf kan er voor kiezen om meerdere vertrouwenspersonen aan te stellen. Mensen kunnen dan kiezen bij wie ze zich het meest op hun gemak voelen.
De werkgever kan een vertrouwenspersoon op de werkplek uitnodigen om te vertellen wat de taken zijn. Wanneer er sprake is van grensoverschrijdend gedrag op de werkvloer, kan een vertrouwenspersoon iemand opvangen, adviseren en eventueel doorverwijzen naar andere hulpverlening. Een slachtoffer die daarover wil praten met bijvoorbeeld een leidinggevende, kan een vertrouwenspersoon vragen om mee te gaan ter ondersteuning. Een vertrouwenspersoon is er echter vooral om te luisteren en te adviseren. Een vertrouwenspersoon is geen therapeut of bemiddelaar.
Het is voor elk bedrijf of organisatie verplicht om een risico-inventarisatie en -evaluatie (RI&E) te hebben. Met een RI&E breng je de risico’s in je organisatie in kaart met behulp van vragen. Je kunt hiervoor gebruik maken van het instrument ‘route naar RIE’. Dit is een eenvoudig instrument waarin je vragen beantwoordt waarmee je de risico’s in jouw bedrijf vast kunt leggen en je wordt geholpen met het kiezen van maatregelen. Het instrument heeft ook een module voor het inventariseren van psychosociale arbeidsrisico’s, zoals ongewenst gedrag. Heb je een vraag over de RI&E of een van de hulpmiddelen? Ga dan naar rie.nl.
Het is voor elk bedrijf verplicht om een risico-inventarisatie en -evaluatie (RI&E) te hebben. Met een RI&E breng je de risico's van een bedrijf in kaart, en de maatregelen die nodig zijn om die risico’s aan te pakken. In de meeste gevallen is het ook verplicht je RI&E te laten toetsen door een gecertificeerde arbodienst of een arbokerndeskundige. Als uit die toets blijkt dat een risico onvoldoende is beoordeeld, moet je een nadere inventarisatie doen en alsnog maatregelen nemen.
Praten over SGOG dat komt door onbegrepen gedrag of ziektebeeld is belangrijk. Dat geldt voor alle relaties in de zorg. Onderzoekers van het AmsterdamUMC, VUMC en de Erasmus Universiteit hebben een gratis e-book over het bespreken van SGOG gemaakt voor onder andere zorgmedewerkers in verschillende zorgsectoren. Het boek gaat over hoe je als zorgmedewerker het gesprek start met collega’s en cliënten over welk gedrag over de grens is en wat je in zulke gevallen kan doen. Ook is er aandacht voor de rol van de organisatie, bestuurders en management om te zorgen dat zorgmedewerkers hierin ondersteund worden. Denk aan bijvoorbeeld beleid, protocollen, casuïstiekbespreking en intervisie.
Meer inspiratie kun je opdoen op de volgende sites;
Tools voor werknemers, leidinggevenden en werkgevers
Deze tools helpen je om een veilig teamgesprek te organiseren. Maar ook om actie te ondernemen als er seksueel grensoverschrijdend gedrag heeft plaatsgevonden.
Handreiking regeringscommissaris
De handreiking van regeringscommissaris Mariëtte Hamer gaat over preventie en de aanpak van seksueel grensoverschrijdend gedrag op de werkvloer. Hoe werk je met elkaar aan positief gedrag? Hoe voer je het gesprek? En hoe ga je met een melding om?
Wegwijzer Seksuele Intimidatie
Op de Wegwijzer Seksuele Intimidatie van Arboportaal lees je meer over het herkennen van seksueel grensoverschrijdend gedrag op de werkvloer. En vind je handvatten om het aan te pakken.
Rutgers heeft als kenniscentrum veel informatie over seksueel grensoverschrijdend gedrag. Zoek je meer tips? Of een training voor op je werk? Hier vind je een overzicht.
Podcast Alles op Tafel
Benieuwd naar voorbeelden uit de praktijk? In de podcast Alles op Tafel worden CEO’s van Nederlandse bedrijven geïnterviewd over hoe zij omgaan met seksueel grensoverschrijdend gedrag. En hoe ze voor cultuurverandering hebben gezorgd.
