Wanneer is er sprake van seksueel grensoverschrijdend gedrag? In bepaalde gevallen is het heel duidelijk dat er grenzen worden overschreden zoals bij aanranding en verkrachting. Maar soms is dat lastiger te bepalen. Het kan namelijk heel persoonlijk zijn, een situatie kan door mensen verschillend worden ervaren.
Wat verstaan we onder seksueel grensoverschrijdend gedrag?
Bij de vraag wat seksueel grensoverschrijdend gedrag is, is de individuele grens het uitgangspunt. Als je op een seksueel getinte manier benaderd wordt door een collega of leidinggevende die over jouw grens gaat, dan is dat seksueel grensoverschrijdend gedrag. Als jouw grens wordt overschreden dan is het belangrijk dat dat erkend wordt en je steun krijgt. Het gaat erom hoe de ‘ontvanger’ het ervaart. Wat voor de één onschuldig is, kan voor de ander als vervelend, ongewenst of intimiderend zijn.
Woorden, gebaren, aanrakingen, fysiek en online die seksueel getint zijn en als ongewenst worden ervaren. Seksueel grensoverschrijdend gedrag heeft allerlei uitingsvormen. Bij bepaalde vormen is het heel duidelijk waar de grens ligt, zoals gedrag dat in het Wetboek van Strafrecht staat. Voorbeelden daarvan zijn aanranding of verkrachting.
Is dit oké of niet? Bespreek het met elkaar
Maar wanneer is bijvoorbeeld een hand op de rug seksueel grensoverschrijdend? Dat hangt af van de situatie, de omgeving, de omgangsvormen op de werkvloer, persoonlijke normen en waarden, en de relatie tussen de personen. Er is een grijs gebied tussen een individuele grens en de strafrechtelijke grens. Het kan voorkomen dat een collega helemaal geen seksuele bedoelingen heeft met een compliment of aanraking, maar de ontvanger het seksueel getint en ongewenst vindt. De individuele grenzen van die persoon worden dan overschreden. Zo’n gebeurtenis kan voor zowel het slachtoffer als de beschuldigde ongemakkelijk en heftig zijn. In het grijze gebied gaat het over allerlei gedragingen waarover we met elkaar in gesprek moeten gaan: wat vinden we oké en wat niet, wanneer wel en wanneer niet en waarom? Door regelmatig op de werkvloer over gewenste en ongewenste omgangsvormen te praten, kun je uiteindelijk met elkaar seksueel grensoverschrijdend gedrag op de werkvloer voorkomen. En voor een veilige werkplek voor iedereen zorgen.
Als het toch misgaat
De werkgever is verantwoordelijk voor een veilige werkomgeving, dat staat in de Arbeidsomstandighedenwet (Arbowet). Maar een veilig werkomgeving maak je ook samen. Door met elkaar te praten over wat jij, collega’s, leidinggevenden en de werkgever wel en niet oké vinden. Wanneer sprake is van strafbaar seksueel grensoverschrijdend gedrag, kan natuurlijk altijd aangifte worden gedaan bij de politie.
Wat is strafbaar seksueel grensoverschrijdend gedrag?
Volgens het Burgerlijk Wetboek geldt een algemeen verbod op “enige vorm van verbaal, non-verbaal of fysiek gedrag met een seksuele connotatie dat als doel of gevolg heeft dat de waardigheid van de persoon wordt aangetast, in het bijzonder wanneer een bedreigende, vijandige, beledigende, vernederende of kwetsende situatie wordt gecreëerd.”