Bij seksueel grensoverschrijdend gedrag gaat er iemand over jouw persoonlijke grens heen. Het gedrag kan fysiek zijn, maar dat hoeft niet. Een opmerking over iemands uiterlijk of een ongewenst bericht via sociale media kan ook seksueel grensoverschrijdend zijn. Maar hoe weet je of gedrag over de grens gaat?
Grenzen zijn persoonlijk
Soms is gedrag duidelijk seksueel grensoverschrijdend en zelfs strafbaar. Maar vaak is het ook lastig om te bepalen of gedrag seksueel grensoverschrijdend is. Dat komt doordat grenzen persoonlijk zijn. Wat voor de één onschuldig is, kan voor de ander vervelend, ongewenst of zelfs bedreigend zijn. Ook kan jouw persoonlijke grens verschillen per situatie.
Wanneer gaat seksueel gedrag over de grens?
Bij seksueel grensoverschrijdend gedrag gaat het erom hoe de ontvanger het ervaart. Het kan helpen om je af te vragen of het gedrag gelijkwaardig, vrijwillig en gewenst is.
- Gelijkwaardig. Dit betekent dat er geen machtsverschil bestaat. De ander en jij zijn bijvoorbeeld even oud en sterk. Hierdoor durf je ‘nee’ te zeggen tegen elkaar.
- Vrijwillig. Dit betekent dat je uit jezelf ook zou meedoen. En dat er geen sprake is van dwang, druk, manipulatie of een beloning.
- Gewenst. Dit betekent dat iedereen zich er prettig bij voelt en dat er wederzijdse instemming en afstemming is. Ook wel consent genoemd.
Ervaar je dat het gedrag niet aan deze voorwaarden voldoet? En is het gedrag seksueel getint? Dan kan er sprake zijn van seksueel grensoverschrijdend gedrag. Als slachtoffer is het belangrijk dat je erkenning en steun krijgt. Ook is het voor iedereen goed om te weten wat strafbaar is. Zodat we seksueel grensoverschrijdend gedrag kunnen voorkomen. En zodat je weet wanneer je aangifte kan doen bij de politie.
Voorbeelden van seksueel grensoverschrijdend gedrag
Seksueel grensoverschrijdend gedrag heeft veel vormen. En het gedrag kan zowel online als offline plaatsvinden. Denk bijvoorbeeld aan:
- het ongewenst sturen van een seksueel getinte foto;
- het maken van seksuele handgebaren of misplaatste seksuele grappen;
- een arm om iemands middel leggen terwijl de ander het niet wil.
Bekijk hier meer voorbeelden. Dit kan je helpen om seksueel grensoverschrijdend gedrag te herkennen.
Grenzen herkennen
Het is niet altijd makkelijk om elkaars grenzen te herkennen. En soms ga je onbedoeld over elkaars grenzen heen. Alleen door er met elkaar over te praten kom je erachter wat wel en niet oké is voor jou en de ander. Zo leer je elkaars wensen en grenzen herkennen. En door regelmatig te praten, kun je seksueel grensoverschrijdend gedrag vaak ook voorkomen. Hier vind je tips om het gesprek te starten.
Consent is belangrijk om seksueel grensoverschrijdend gedrag te helpen voorkomen. Consent is wederzijdse instemming, een duidelijke ‘ja’ voor seksuele handelingen. Lees hier meer over consent.
Altijd grensoverschrijdend: seksueel geweld en misbruik
Seksueel geweld en seksueel misbruik zijn altijd grensoverschrijdend en strafbaar. Denk aan aanranding en verkrachtig.
Op 1 juli 2024 is de nieuwe Wet seksuele misdrijven ingegaan. Meer vormen van seksueel grensoverschrijdend gedrag zijn nu strafbaar.
