Wat kun je doen als je te maken krijgt met seksueel grensoverschrijdend gedrag?

Praten over wat je hebt meegemaakt kan opluchten. Maar het kan ook lastig zijn om erover te beginnen. Probeer iemand te zoeken die je vertrouwt. Dat kan een familielid of vriend(in) zijn. Of misschien je leidinggevende of de vertrouwenspersoon op je werk. Als je niet weet met wie je kunt praten, dan kun je ook (anoniem) terecht bij de hulporganisaties onderaan deze pagina.

Bedenk van tevoren wat je kwijt wilt. Vaak is het genoeg dat de ander naar je luistert en erkent hoe vervelend het gedrag is. Daarvoor is het niet belangrijk om alle details te delen. Jij bepaalt wat je wilt delen, en wat niet. 

Vind je het spannend om over de gebeurtenis te praten? Je kan ook opschrijven wat je wilt zeggen. Dat kun je er dan bijpakken als je het even niet meer weet. Kies tot slot een goed moment. Bijvoorbeeld een moment waarvan je weet dat er genoeg tijd is. 
 

Als seksueel grensoverschrijdend gedrag jouw overkomt, is het niet jouw verantwoordelijkheid om in gesprek te gaan met de pleger. Maar als het je lukt, kan het je wel helpen om het gedrag te stoppen. Deze gesprekstips helpen je om in gesprek te gaan.

• Gebruik de ik-vorm als je het gedrag van de ander omschrijft. Dus bijvoorbeeld ‘Ik vind het vervelend dat je jouw arm om me heen legt’ of ‘Ik voel me niet fijn als je seksuele grapjes maakt’. Zo maak je de ander duidelijk wat diens gedrag veroorzaakt. Want soms beseft de ander niet wat het effect op jou is. 
• Bedenk dat je niet hoeft te verdedigen dat je dit zo voelt. Bij seksueel grensoverschrijdend gedrag gaat het erom hoe de ontvanger het ervaart. Niet hoe de ander het bedoeld heeft. 
• Vertel de ander dat je wilt dat het gedrag stopt. Gebeurt dit niet en belooft de ander niet beter? Of ontkent de ander het gedrag? Bekijk de hulporganisaties onderaan deze pagina. Is de ander een collega of leidinggevende? Ga dan in gesprek met een vertrouwenspersoon (of een andere leidinggevende) op je werk. 

Onderaan deze pagina vind je de hulporganisaties waar je (anoniem) terecht kan voor ondersteuning. De organisaties geven praktische tips en advies. Sommige organisaties kunnen ook andere hulpverleners inschakelen. Denk aan een psycholoog, arts of de politie. 

Heeft het gedrag plaatsgevonden op je werk? Dan is het een optie om een melding te maken of een klacht in te dienen. Dit kan bij je leidinggevende of bij een vertrouwenspersoon. Heeft het gedrag plaatsgevonden binnen een (sport)vereniging? Ook dan heb je vaak de mogelijkheid om een melding te maken of klacht in te dienen. 

Door een melding te maken, geef je aan dat iemand jouw grens is overgegaan. Dit kan helpen om de situatie te stoppen en te voorkomen dat het opnieuw gebeurt. Het kan ook een opluchting zijn om je verhaal te delen en te weten dat er stappen worden ondernomen om je te helpen. 

Na een melding of klacht wordt er meestal een gesprek gepland om de melding of klacht te bespreken. Ook kan er een onderzoek worden gestart om de situatie verder te bekijken. Heb je nog appjes of mails waar je het seksueel grensoverschrijdende gedrag kan zien? Neem die dan mee bij het doen van de melding. 

Seksueel grensoverschrijdend gedrag kan strafbaar zijn. Het gaat dan om seksueel geweld en seksueel misbruik. Denk aan aanranding of verkrachting. Ook dat is nooit jouw schuld. Heb je dit meegemaakt? Je bepaalt zelf of je aangifte bij de politie wilt doen. Twijfel je of heb je vragen over het doen van aangifte? Daarvoor kan je terecht bij Centrum Seksueel Geweld. Bij Slachtofferhulp Nederland vind je ook veel informatie over aangifte doen. 

Vindt het seksueel grensoverschrijdend gedrag nog plaats? Probeer het slachtoffer dan uit de situatie te halen. Een opmerking als ‘Dit lijkt me niet oké’ of ‘Voel je je hier comfortabel bij?’ kan al een groot verschil maken. Of vraag aan het slachtoffer: ‘Zullen we ergens anders heengaan?’ of ‘Ga je mee?’.

Praten over seksueel grensoverschrijdend gedrag is voor veel slachtoffers een grote stap. Probeer daarom goed naar het slachtoffer te luisteren en oordeel niet. Stel open vragen als ‘Hoe kan ik je helpen?’ en ‘Wil je dat ik advies geef?’.  

Slachtoffers van seksueel grensoverschrijdend gedrag krijgen vaak te horen dat ze zelf anders hadden moeten handelen. Of ze krijgen zelfs de schuld. Dat noem je victim blaming. Victim blaming heeft negatieve gevolgen voor het slachtoffer. Slachtoffers kunnen zich schamen en schuldig gaan voelen. Het is daarom belangrijk om duidelijk te maken dat het slachtoffer niet schuldig is. Zeg bijvoorbeeld: ‘Dat had nooit mogen gebeuren’ of  ‘Het ligt niet aan jou’. 

Ken je het slachtoffer goed? Of schrik je van wat er is gebeurd? Dat kan ook bij jou veel losmaken. En het kan moeilijk zijn om daar mee om te gaan. Het is daarom belangrijk dat jij ook iemand vindt om mee te praten. Deel geen informatie die het slachtoffer jou in vertrouwen heeft verteld. 

Ook als omstander kun je hulp krijgen. Het is fijn om te weten dat je niet alleen staat bij het helpen van het slachtoffer. Bekijk hieronder de organisaties waar je terecht kunt.